هارون سالى بمكه رفته بود پس از فراغت از مناسك شنيد كه در آن شهر دو تن زاهد بزرگ وجود دارد بنام ابن سماك و ابن عبدالعزيز عمر كه تا حال از هيچ سلطانى ديدن نكرده‏اند فضل بن ربيع را گفت مرا آرزوست كه اين دو پارسامرد را كه نزديك سلاطين نروند ببينم و سخن ايشان بشنوم و بدانم حال و سيرت و درون و بيرون ايشان، تدبير چيست؟ گفت: فرمان اميرالمؤمنين را باشد كه چه انديشه است؟ و چگونه خواهد و فرمايد؟ تا بنده تدبير آن بسازد
گفت: مراد من آنست كه متنكر نزديك ايشان شويم تا هر دو را چگونه يابيم كه مرائيان را به حطام دنيا بتوان دانست. فضل گفت: صواب آمد، چه فرمايد؟ گفت بازگرد و دو خر مصرى مهيا كن و دو كيسه در هر يكى هزار دينار زر، و جامه بازرگانان پوش، و نماز خفتن نزديك من باش، تابگويم كه چه بايد كرد. فضل بازگشت و اين همه مهيا كرد، و نماز ديگر را نزديك هارون آمد، يافت او را جامه بازرگانان پوشيده. برخاست و به خر برنشست و فضل برديگر خر، و زر بكسى داد كه سراى هر دو زاهد دانست، و وى را پيش كردند با دو ركابدار خاص، و آمدند متنكر، چنانكه كس بجاى نيارد و با ايشان مشعله و شمعى، نه.